Algemene toelichting op het project

De kers op de taart van de ‘renovatie’ van landgoed De Overplaats in Heemstede is ontworpen door Marjolein van Eig, architect bij Inbo. De folly is een vervanging voor de verdwenen theekoepel. De koepel speelt als visueel element een cruciale rol in het ontwerp. Het is een blikvanger die de landschappelijke tuin van De Overplaats weer tot een eenheid maakt.

Ruimtelijke kwaliteit in het project

Inbo ontwierp een nieuw theehuisje met een eigentijdse en vanzelfsprekende interpretatie van de locatie en de voorgeschiedenis. De historische gelaagdheid van De Overplaats is geactualiseerd en de theekoepel is scherp gestileerd. De op zichtassen georiënteerde sculptuur is opgetrokken uit gemetselde en gezaagde, gerecyclede IJsselsteentjes, die ook nog eens “hufterproof” zijn.

Het landgoed Hartekamp-Overplaats is aangelegd op een strandwal met uitgestrekte duinen aan de ene kant en de Haarlemmermeer(polder) aan andere kant. De koepel op de Droogberg vormt met zijn herkenbare silhouet een visuele verbinding tussen de tuindelen en het huis De Hartekamp. De achthoekige structuur biedt ook een platform om de zichtlijnen en uitzichten door de tuin te verkennen.

Ruimtelijke kwaliteit in het proces

Het landgoed met de geometrische tuin is ontstaan in de 17e eeuw. Begin 18e eeuw ontwikkelde het landgoed zich, mede dankzij Linnaeus, tot een van de beroemdste tuinen van Europa. De theekoepel op de droogberg is door vandalisme verbrand. Landschap Noord Holland schreef daarom een prijsvraag uit: ontwerp een blikvanger voor deze plek.

De oorspronkelijke theekoepel die hier gestaan heeft kan zich plaatsen in een rijke geschiedenis. Het is een typisch Hollands verschijnsel, dat ontstaan is in de tijd dat de thee uit het verre oosten naar Nederland kwam. Het was een plek om te zien en, niet onbelangrijk, om gezien te worden. De theekoepel had dan ook veel ramen en was meestal achthoekig.

Inbo en Mareike van Eig hebben zich laten inspireren door deze traditie. Omdat de karakteristieke vorm van de theekoepel erg mooi is, maar de traditionele functie van het theedrinken grotendeels verdwenen, zien ze de nieuwe blikvanger als een object dat de plek op de droogberg opnieuw definieert en dat de kwaliteiten van de omgeving versterkt en laat zien. De nieuwe koepel wordt volledig opgetrokken uit gerecyclede baksteen, IJsselsteentjes. Van deze grove stenen is een strakke sculptuur met scherpe hoeken gemaakt.

De achthoekige sculptuur wordt aan de ene kant opengewerkt met een trap die naar een smal en hoog gat leidt. Deze trap met dikke en hoge treden, opent de koepel richting het park en biedt tegelijkertijd een zitplaats aan de bezoeker, die hier kan genieten van het weidse uitzicht. De smalle hoge opening richt de blik aan de andere kant direct naar het hoofdgebouw van landgoed De Hartekamp. Een uitsparing in het koepeldak laat gedurende de dag het licht op verschillende plekken schijnen.

De koepel wordt altijd zijdelings benaderd, passend bij de romantische opzet van de tuin: de wandelaar ontdekt de koepel terwijl hij door de tuin loopt. De koepel is onderdeel van de rijkdom van de tuin, maar het is geen toeval dat alle paden hierop uitkomen. Geheel volgens de romantische traditie is de ontdekking strak geregisseerd.