Algemene toelichting op het project

Het gemaal De Lynden is gebouwd in opdracht van de toenmalige Staatscommissie van beheer en toezicht voor de droogmaking van het Haarlemmermeer. Het gemaal is in 1849 in gebruik gesteld en genoemd naar Frans Godard baron van Lynden van Hemmen (1761-1845), opsteller van het plan op basis waarvan de uiteindelijke drooglegging van het Haarlemmermeer heeft plaats gevonden. Het gemaal heeft, samen met de qua technische opzet identieke gemalen Leeghwater en Cruquius, het Haarlemmermeer droog gepompt. Het in baksteen opgetrokken gebouw heeft een neo-gotische stijl en is een mooi voorbeeld van de uit Engeland afkomstige industriële bedrijfsgebouwenbouwtrant.

Na de ingebruikname van een modern gemaal in 2005 werd het oude gemaal na ruim anderhalve eeuw trouwe dienst stilgelegd. Het werd daarna in 2012 door het Hoogheemraadschap van Rijnland overgedragen aan de Nationale Maatschappij tot Behoud, Ontwikkeling en Exploitatie van Industrieel Erfgoed (BOEi), dat het liet restaureren en het ketelhuis een herbestemming gaf als restaurant. Op 2 maart 2015 opende hier restaurant Bij Qunis, van topkok Ronald Kunis en zijn vrouw Tamara.

Ruimtelijke kwaliteit in het project

De sfeer van de locatie is mede bepalend geweest voor het succes. Behalve de intrinsieke waarde van het neogotische gebouw is ook de gunstige ligging van belang. Het gemaal ligt in de driehoek Amsterdam-Halfweg-Haarlemmermeer en vlak bij Schiphol. Tamara en Ronald Kunis zijn als huurders intensief door BOEi bij het proces betrokken. Er werd gezamenlijk een architect geselecteerd en Ronald schoof wekelijks aan bij bouwvergaderingen.

Naast het restaurant zijn er ook twee zalen voor vergaderingen en besloten bijeenkomsten. Het terras van het restaurant biedt daarbij een prachtig uitzicht over de nabijgelegen Ringvaart. In het pompgebouw staan nog steeds de oude machines: prachtige staaltjes industrieel erfgoed, die het wel lastig maken om deze ruimte een andere functie te geven. Daarom blijft het pomphuis vooralsnog ongebruikt.

Ruimtelijke kwaliteit in het proces

In 2010 organiseerde het provinciale programma Herbestemming NH een expertmeeting en bewonersavond om ideeën te verzamelen voor een geschikte nieuwe bestemming. Al snel werd duidelijk dat vanwege de schitterende ligging aan het water en de bijzondere sfeer, het rijksmonumentale pand zich uitstekend zou lenen voor een horecabestemming. In dezelfde periode zochten Ronald en Tamara Kunis een locatie om in de Haarlemmermeer een restaurant te kunnen openen. De gemeente bracht ze in contact met BOEi en na een intensief traject opende op 2 maart 2015 het restaurant Bij Qunis.

Hoewel de meeste betrokkenen – waaronder de gemeente – enthousiast waren over het voornemen om het gemaal een horecafunctie te geven, was het ingewikkeld om de wijziging in het bestemmingsplan en de benodigde omgevingsvergunning voor elkaar te krijgen. De plannen waren besproken en afgestemd met de omwonenden, die geen bezwaren hadden. Een plaatselijke investeerder tekende echter bezwaar aan omdat hij op een steenworp afstand ook een horecagelegenheid wilde beginnen. Dit leverde een lange discussie op, die uiteindelijk in de rechtszaal moest worden beslecht. Een flinke vertraging was het gevolg, met het risico dat Ronald en Tamara Kunis hadden kunnen afhaken. Zij bleven echter vasthouden aan hun ambitie.