Algemene toelichting op het project

Het Monnikenbergterrein ligt aan de oostzijde van Hilversum, omringd door de stadsring, het spoor, de snelweg A27 en de Soestdijkerstraatweg. Aan de oostkant van Hilversum ligt het gebied Monnikenberg. Op dit moment is er weinig ruimtelijke samenhang. Er zijn belangrijke functies gevestigd. Een ziekenhuis, zorgvoorzieningen en monumentale gebouwen zoals villa Monnikenberg. Het gebied Monnikenberg valt uiteen in twee deelgebieden, een oostelijk en een westelijk deel. Elk deel krijgt zijn eigen invulling, maar samen vormen zij een geheel. Aan de westzijde van Monnikenberg wordt in fases een bovenregionaal innovatief gezondheidspark ontwikkeld. Het bestaande ziekenhuisgebouw van Tergooi en bestaande bebouwing van Merem zullen plaats maken voor verschillend woningbouwprogramma, waaronder wonen op het landgoed. Aan de oostzijde van het gebied wordt de natuur maximaal ontwikkeld.

Ruimtelijke kwaliteit in het project

Er is een landschappelijk raamwerk vastgelegd dat bestaat uit bosranden, lanen en oostwest-verbindingen.
Er zijn drie hoofdprincipes voor de beeldkwaliteit vastgelegd die ervoor zorgen dat aanwezigheid van de gebouwen en van het bos elkaar versterken en maximaal kunnen profiteren van de kwaliteiten van de locatie. Gebouwen moeten ondergeschikt zijn aan het landschap, menselijke maat tussen gebouwen en openbaar gebied, beleving vanuit de gebouwen en openbaar gebied moet onderdeel zijn van haar omgeving. Op basis van deze hoofdprincipes zijn spelregels vastgesteld die de kwaliteit waarborgen.
Bij het opstellen van het Masterplan Monnikenberg is een balans gezocht tussen het intensiever gebruiken van de ruimte, de functies van de gebouwen en de wens om niet hoger te bouwen dan het bos. Gebouwen worden zoveel mogelijk flexibel ontwikkeld om onvoorziene ontwikkelingen in de toekomst op te kunnen vangen.

Het gezondheidspark ontstaat aan de westzijde van de Monnikenberg, tegen de bestaande stad aan. Op het gezondheidspark komen verschillende zorgaanbieders en worden innovatieve zorgconcepten ontwikkeld. Het bos bepaalt de sfeer en de identiteit van het gebied – de gebouwen staat letterlijk en figuurlijk in het bos. De bouwhoogte in het masterplan is dan ook vastgesteld op de kruinhoogte van de bomen (maximaal 20 meter boven maaiveld), zodat de gebouwen niet boven de bomen uitsteken. Deze maximale bouwhoogte is circa 5 à 6 bouwlagen en exclusief de dakopbouwen voor techniek. De verschillende functies zijn gegroepeerd rondom drie kleine landschapstuinen, de boskamers. De boskamer op het terrein van Tergooi is het kloppende hart van het gezondheidspark. Hier komen patiënten, bezoekers en medewerkers samen. De ruimte is overzichtelijk ingericht en heeft een informeel en natuurlijk karakter doordat veel bestaande bomen zijn ingepast. De ruimte wordt gedomineerd door de nieuwe entree van het ziekenhuis die uitnodigend in het bos ligt. Merem groepeert zijn nieuwbouw rondom twee kleinere ‘boskamers’. Alle drie boskamers zijn het domein van voetgangers; fietsers en auto’s zijn er te gast. De gebouwen kunnen verschillende functies huisvesten en allemaal een eigen identiteit krijgen.
Bij de inrichting van het gebied staat het gemak van de patiënt voorop. Het hele gebied is auto-luw en wordt zoveel mogelijk ingericht als langzaam verkeersgebied. De functies zijn helder en overzichtelijk gepositioneerd. Daarbij is rekening gehouden met de gewenste relaties en samenwerkingsverbanden tussen diverse functies. Het gezondheidspark is het meest intensief bebouwd in de zuid-west hoek van het plangebied. Naarmate men verder naar het noorden en oosten van het gebied gaat, neemt de bebouwingsdichtheid geleidelijk aan af.
Het toekomstige ziekenhuis, Tergooi, is de belangrijkste en verreweg de grootste functie in het gezondheidspark. Hiermee wordt de toon gezet voor de rest van het gebied. Dit gebouw dient daarom een uniek gebouw te zijn met een bijzondere en eigentijdse architectuur. De nieuwbouw van Tergooi wordt in meerdere fasen gerealiseerd.
De gebouwen van Merem Zorg komen in de luwte te liggen van het gezondheidspark. De gebouwen hebben een frisse en uitnodigende uitstraling. Waar het ziekenhuis een deels verticale geleding heeft door de opbouw van de gevel, hebben de gebouwen op het terrein van Merem juist een veel meer horizontale geleding en zijn dit meer ‘liggende’ gebouwen. Door de campusachtige setting met losse gebouwen rondom groene bostuinen, ontstaat een prettige menselijke maat en schaal. Het beleven van de natuur is hier een belangrijk gegeven.
De verschillende deelgebieden hebben ieder een eigen ontsluiting.

Ruimtelijke kwaliteit in het proces

De keuze om de nieuwbouwplannen gefaseerd aan te pakken komt uit een gemeenteraad besluit in het voorjaar van 2017. Eén van de uitgangspunten was dat alle initiatiefnemers zoveel mogelijk hun eigen plangebied zelfstandig kunnen ontwikkelen, zonder afhankelijk te zijn van de andere partijen. Dit leidt tot meer flexibiliteit voor alle betrokken partijen en kan per ontwikkeling maatwerk worden geleverd.
De ontwikkeling van de Monnikenberg biedt Hilversum de mogelijkheid om in te spelen op actuele trends en demografische ontwikkelingen. Op de locatie kan een unieke combinatie geboden worden van levensloopbestendige woningen en wonen op het landgoed, op steenworp afstand van zorgvoorzieningen, waardoor mensen langer zelfstandig kunnen blijven wonen. Bovendien biedt de groene, natuurlijke omgeving tal van recreatieve mogelijkheden en is het gebied goed aangesloten op de bestaande stad, waardoor alle dagelijkse voorzieningen ook binnen handbereik zijn.
Om het landgoed Monnikenberg te kunnen uitbreiden en om de natuur in het totale plangebied te kunnen waarborgen en te ontwikkelen, hebben de partijen in 2012 het fonds “Duurzaam Monnikenberggroenfonds” in het leven geroepen.