Algemene toelichting op het project

Rijksweg A5 is een snelweg van ongeveer 17 kilometer en verbindt  Schiphol met het Westelijk Havengebied van Amsterdam. De weg loopt van knooppunt De Hoek (A4) via knooppunt Raasdorp (A9) tot de Tweede Coentunnel. De Verlengde Westrandweg (2003) en de Westrandweg (2016) werden na elkaar aangelegd maar hebben eenzelfde architectonische vormentaal.

Ruimtelijke kwaliteit in het project

De Westrandweg bij Amsterdam (rA5) is een van de eerste infrastructuur projecten in Nederland waarvoor een architectonisch programma van eisen werd opgesteld. Overzichtelijkheid en herkenbaarheid stonden hierbij voorop. Met het route-ontwerp voor de A5 is ingezet op de beleving van de gebruiker. Het talud en het wegviaduct zijn zo ontworpen dat dit gevoel van overzichtelijkheid, dat in de polder begon, blijft. Het uitzicht blijft wijds en de bochten in de route versterken het uitzicht en bieden oriëntatie voor de gebruiker. Er is grote samenhang ontstaan in het wegbeeld, door een doordachte en uniforme inzet van ‘meubilair’ . Geluidwerende voorzieningen,  lichtmasten en portalen zijn speciaal voor de A5 ontworpen en maken deel uit van het totaalontwerp.

De viaducten zijn hoog en slank ontworpen waardoor er op maaiveld ook samenhang en ruimtelijke kwaliteit is ontstaan. Vanwege de vele kruisingen met andere infrastructuur en de complexiteit van de ondergrond, is de Westrandweg over de volledige tien kilometer lengte verhoogd aangelegd. Het klapstuk van het project is een viaduct van 3,3 kilometer langs de Basisweg in het Westelijk Havengebied: het langste van Nederland. De opgave bevatte ontwerpvragen die nog niet eerder speelden in Nederland zoals: Hoe vlucht je vanaf zo’n viaduct? Wat gebeurt eronder? Na het afketsen van multifunctioneel gebruik is besloten het wegdek extra hoog aan te leggen (10 m), zodat voldoende daglicht toetreedt tot de ruimte onder het viaduct.

Ruimtelijke kwaliteit in het proces

Door inzet van de Bouwdienst van RWS is het ontwerp van weginfrastructuur naast een civieltechnische en landschappelijke opgave, ook een architectonisch ontwerpopgave geworden. De Westrandweg (A5) is een van de eerste projecten in Nederland waarvoor een architectonisch programma van eisen is opgesteld.

De architectonische vormgeving van de kunstwerken is in beide projecten begeleid door Zwarts & Jansma Architecten. De Verlengde Westrandweg is aanbesteed in bestek, de Westrandweg via Design & Construct. De gegadigden mochten kiezen tussen vier vormgevingsconcepten, gebaseerd op verschillende bouwwijzen en lengten van overspanning.